Cây Xà Cừ còn có tên gọi khác khá độc đáo: Sọ Khỉ
Tên khoa học: Khaya senegalensis
Họ thực vật: Meliaceae (Xoan)
Là cây thân gỗ chiều cao khoảng: 30-40 m
Đường kính thân cây 0.8m - 1.5m có khi đạt đến 2m, hiện tại ở Thảo cầm viên TP Hồ Chí Minh có một số cây khá to.
Cây có cành nhánh nhiều, tỏa ra các hướng tạo tán lá xòe rộng 10-15m, cành non có xu hướng cong xuống. Lá kép lông chim một lần chẵn, cụm hoa chùm tán, hoa nhỏ màu trắng có 4 cánh nhỏ màu trắng dính nhau, mùa hoa tháng 4-5.
Khi hoa tàn hình thành nên những quả nang nhỏ, khi chín vỏ có màu nâu xám, vỏ cứng và dày, lúc chín bung thành 4 mảnh để phát tán hạt. Vỏ cây màu xám nâu, vỏ nứt đồng tiền khoanh tròn như cái sọ nên cây còn có tên là sọ khỉ
Ý nghĩa cây Xà Cừ:
+ Ngoài ý nghĩa to lớn về mặt sinh học, che bóng mát, thanh lọc không khí cây còn mang một ý nghĩa sâu sắc đối với mỗi con người.
Công Dụng cây Xà Cừ:
+ Xà Cừ thường được trồng thành hàng dọc các đường phố vừa làm cây xanh cảnh quan, vừa làm cây bóng mát. Các công trình công cộng như công viên, vườn thú, vườn sinh vật cảnh, khuôn viên công sở, trường học, khu đô thị, cây công trình…cũng thường sử dụng cây Xà Cừ làm cây tạo bóng râm và tăng màu xanh cảnh quan.
+ Trồng thành rừng lấy gỗ mang lại giá trị kinh tế cao như gỗ dùng trong xây dựng, đóng tàu thuyền và các đồ mộc thô dày, đồ mộc gia dụng
+ Trong tự nhiên, không gian phát triển bộ rễ của cây rất lớn đủ đáp ứng điều kiện bám giữ chống chịu gió bão.
Đặc điểm hình thái:
+Đất: Thích hợp với nhiều loại đất, tốt nhất là đất phù sa. Cây Xà Cừ sống tốt với nền đất cát của vùng ven biển miền trung Việt Nam, thích nghi với điều kiện khô hạn của nhiều vùng đồi núi…
+Nước: Cây có bộ rễ sâu có thể thích nghi việc chóng chịu điều kiện thiếu nước, khô hạn.
+Nhiệt độ: nhiệt độ trung bình,kém chịu rét,
+Độ ẩm: Trung bình
+Ánh sáng: Cây ưa sáng, có khả năng chịu nắng, chịu gió bão tốt.
+Dinh dưỡng: Đối với cây lớn không cần bổ xung dinh dưỡng.
* Sâu bệnh:
+ Cây ít sâu bệnh hại, chủ yếu là sâu loài Hypsipyla robusta cắn hại. Thân gỗ thường bị các loại bọ cánh cứng Lytus spp. phá hoại. Ngoài ra cây thường bị nhiễm loại vi khuẩn Xanthomonas khaye gây nên các hiện tượng u bướu chảy nhựa.
Lưu ý cách chăm sóc:
+ Hố được đào trồng cây Xà Cừ có kích thước tuỳ thuộc vào chiều cao của cây.
+ Sau khi trồng, tấp tủ bằng cây phân xanh tạo độ ẩm, tránh mất nước cho cây.
+ Nếu trồng cây cao thì phải sử dụng que (1 cây phải sử dụng 3 que) để chống tránh gió thổi bị đổ.
Lưu ý:
+ Khu vực trồng cây phải có diện tích rộng vừa đủ để cây phát triển (và cây phát triển mạnh hệ rễ ngang). Nếu diện tích hẹp hạn chế sự phát triển của bộ rễ cây dễ bị đổ.
